Dit is de bekende situatie. Een voorwerp is in rust op een horizontale vloer, dan geldt Fz = Fn. De meeste leerlingen zullen deze vraag goed hebben (Vraag c). Benadruk hier de redenering: Voorwerp is in rust, dus (1e wet v Newton) geldt Fres = 0. De enige krachten die werken op de passagier zijn Fz en FN, dus geldt Fz = FN.

Nu is B het goede antwoord. Een leerling die C zegt zit nog met het misconcept dat Fz altijd gelijk is aan FN. Laat leerlingen stap voor stap een redenering maken.
Er is een versnelling omhoog
Dat betekent dat er een resulterende kracht omhoog is (3e wet van Newton)
De enige krachten zijn FN (omhoog) en Fz(omlaag). Fn moet dus groter zijn dan Fz.

Nu is het antwoord weer C. Er is een constante snelheid, dus is de resulterende kracht 0N, en Fz = Fn

Het correcte antwoord is nu A. Een leerling die B antwoordt heeft een nieuw misconcept te pakken: Als er een versnelling is, dan is Fn kleiner dan Fz. Met deze vraag controleer je of leerlingen de redenering uit de vorige vragen zelf kunnen opstellen. Vraag wel na hoe de redenering werkt, want ‘andersom dan bij het versnellen’ is niet voldoende bewijs van leren.

Het misconcept is hier dat een weegschaal je massa meet. Hij meet de normaalkracht (en dat gedeeld door 9,81). De Fz is steeds hetzelfde, en de Fn was alleen bij het versnellen groter dan Fz. Dus A is het goede antwoord. Een leerling die D antwoordt heeft nog niet goed door wat een weegschaal meet. Leg die leerling uit dat er veren in een weegschaal zitten. Dat het dus een sort veerunster is. En die meet een kracht. De weegschaal zit tussen de vloer en jou, en meet dus de kracht die de vloer op jou uitoefent (en andersom). Dat is de normaalkracht.

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

Er komt 25% doorheen (2x gehalveerd), dus 75% wordt tegengehouden

Feedback per antwoord:
A: 25% wordt doorgelaten (2x gehalveerd) maar de vraag is hoeveel er tegengehouden wordt
B: Als de plaat 4,0 cm dik was, zou hij 50% tegenhouden. Maar hij is 8,0 cm dik
C: Correct
D: De eerste 4,0 cm houdt 50% van de straling tegen. De volgende 4,0 cm houdt 50% van de **overgebleven** straling tegen. Dat is 50% van 50%, dus 25% van de oorspronkelijke straling.

Het misconcept hier is dat een bestraald voorwerp zelf radioactief wordt.

Röntgenstraling is ioniserend. Dat betekent dat het in staat is elektronen die rond atomen vliegen weg te slaan. Als het atoom deel uitmaakte van een groter molecuul, dan kan dat molecuul uit elkaar vallen. Daardoor raakt je cel beschadigd. Er ontstaan geen radioactieve atomen in je cel als gevolg van de röntgenstraling.

Na één halveringstijd is de helft van de oorspronkelijke stof vervallen, dus er is nog 0,5 gram over. Deze atomen zijn vervallen in een andere atoomsoort (isotoop). Deze blijft in principe aanwezig in het materiaal. (Het zou kunnen dat de andere stof gasvormig is. In dat geval zou dat gas kunnen ontsnappen waardoor je met 0,5 gram van de oorspronkelijke stof blijft zitten.

Feedback per antwoord:
A: Correct
B: Dit zou betekenen dat álle oorspronkelijke atomen zijn vervallen. Na één halveringstijd is slechts de helft van de atomen vervallen.
C: Bij een vervalreactie verandert het oorspronkelijke atoom in een atoom van een andere soort (een andere isotoop). Deze andere isotoop blijft wel aanwezig.
D: Van de oorspronkelijke stof is nog 0,5 gram over.

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

Misvatting: Leerlingen hebben moeite om (x,t) en (v,t) diagrammen uit elkaar te houden.

A De helling neemt toe, dus de snelheid is niet constant..
B Correct
C De plaats blijft gelijk, dus de snelheid is 0 m/s

Misvatting: Leerlingen halen de begrippen plaats, verplaatsing en snelheid vaak door elkaar.

A. Dit is de beginplaats gedeeld door de tijd. Maar om de snelheid te vinden moet je het verschil in plaats delen door de tijd.

B Correct

C Je hebt waarschijnlijk de eindsnelheid gedeeld door de eindtijd. Dit is echter niet de helling van de lijn. De formule is $v=frac{Delta x}{Delta t}$. Je moet dus het verschil in plaats nemen, hier 120 – 40 = 80 m.
D Dit is de afstand die is afgelegd ($Delta x$), maar de snelheid is gevraagd.
E Dit is de plaats, niet de snelheid. Als het een (v,t) diagram was geweest, dan was de eindsnelheid inderdaad 120 m/s geweest.

Misvatting: Leerlingen hebben moeite om (x,t) en (v,t) diagrammen uit elkaar te houden.

Hoe steiler het (x,t) diagram, hoe groter de snelheid. Grafiek B is het steilst, en beschrijft dus de beweging met de hoogste snelheid

A Deze grafiek is van een voorwerp dat stilstaat.
B Correct
C Deze grafiek eindigt het hoogst, maar hij begint al met een voorsprong. Het verschil in plaats is groter bij grafiek B
D Deze grafiek is van een voorwerp dat stilstaat.

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

A: Het lijkt alsof dat zo is, omdat je de zon elke dag ziet opkomen en ondergaan. Maar dat komt door de draaiing van de aarde om zijn eigen as.
B: De maan draait om de aarde, niet (direct) om de zon
C: CORRECT: de aarde draait rond de zon. Een heel rondje duurt een jaar (365 dagen)
D: Het lijkt alsof dat zo is, omdat je de maan elke dag ziet opkomen en onderagan. Maar dat okmt door de draaiing van de aarde om zijn eigen as. De maan draait in een maand een rondje om de aarde.

Opmerking: technisch gezien draaien de zon en de aarde om hun gemeenschappelijke massamiddelpunt, maar door het grote verschil in massa staat de zon (bijna) stil en draait de aarde rondjes. Hetzelfde geldt voor de aarde-maan.

A: CORRECT: doordat de aardas scheef staat, staat bijvoorbeeld het noordelijk halfrond meer naar de zon gericht. Hier wordt dan meer zon ontvangen en blijft het langer licht. Daardoor is het zomer
B: De afstand tussen de aarde en de zon verandert maar heel weinig, en ook nog eens op een hele grote tijdschaal.
C: De stromingen in de oceaan zorgen wel voor zachtere winters in Europa, maar zijn niet de oorzaak van de seizoenen
D: De aantrekkingskracht van de maan op de aarde zorgt voor eb en vloed, maar veroorzaakt niet de seizoenen

Opmerking: De bovenstaande uitleg bij de missers vallen niet onder de stof voor havo 5.

A: CORRECT: De linkerkant van de maan wordt beschenen. De rechterkant is donker. Vanaf de aarde zie je de helft van de maan verlicht.
B: De linkerkant van de maan wordt beschenen. De rechterkant is donker. Vanaf de aarde zie je alleen de rechterkant van de maan. Het is dan dus nieuwe maan.
C: De linkerkant van de maan wordt beschenen, de rechterkant van de maan is donker. Vanuit de aarde zie je de linkerkant. Het is dan dus volle maan. Het kan hier ook een maansverduistering zijn.
D: De maan staat in het echt veel dichter bij de aarde dan bij de maan. Daarom kan situatie D nooit plaatsvinden.

A: Hier is geen sprake van een verduistering
B: CORRECT: de maan staat tussen de zon en de aarde in. Daardoor kan een klein stukje van de aarde in de schaduw van de maan komen. Dan kan je vanaf die plek de zon niet meer zien, een zonsverduistering.
C: Hierbij past een maansverduistering. De maan kan zich in de schaduw van de aarde bevinden.
D: De maan staat in het echt veel dichter bij de aarde dan bij de maan. Daarom kan situatie D nooit plaatsvinden.

Opmerking: In situatie B en C vindt niet altijd een verduistering plaats. Het baanvlak van de maan rond de aarde is niet precies gelijk aan het baanvlak van de aarde rond de zon. Daardoor is het meestal gewoon volle- of nieuwe maan.

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

Misvatting:

A
B
C
D

Auteurs:

Misvatting:

A
B
C
D

Auteurs:

Misvatting:

A
B
C
D

Auteurs:

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0