Dit is een PowerPoint met diagnostische vragen bij het thema ecologie.

Misvatting: Leerlingen verwarren populatie met levensgemeenschap en begrijpen niet wat een soort is. Tot dezelfde soort behoren betekent in de volksmond “van hetzelfde type”. In de biologie betekent het echter dat ze onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. Er zijn veel verschillende soorten grassen, vissen en bomen.

A Leerlingen denken dat alle insecten tot dezelfde soort behoren.
B Leerlingen denken dat alle grassen tot dezelfde soort behoren.
C GOED
D Leerlingen denken dat een populatie hetzelfde is als een levensgemeenschap.

Misvatting: Organismen behoren tot dezelfde populatie als ze daadwerkelijk onderling kunnen voortplanten.

A Leerlingen denken dat soort hetzelfde is als populatie.
B Leerlingen denken dat klimaat hetzelfde is als ecosysteem of een afgebakend gebied.
C Leerlingen denken dat Nederland één afgebakend/begrensd gebied is.
D GOED

Misvatting: Leerlingen denken dat een bos in climaxstadium niet meer groeit en dus ook geen stoffen meer opneemt en afgeeft.

A Leerlingen denken dat de biomassa nog toeneemt. Zij halen een groeiend bos en een climaxbos door elkaar. Sommige leerlingen denken dat oudere bomen meer fotosynthetiseren en minder ademen dan jongere bomen.
B Leerlingen denken dat er geen fotosynthese meer plaatsvindt, omdat het bos geen toename van biomassa heeft. Leerlingen vergeten dat de plant ook fotosynthese moet doen om in leven te blijven.
C GOED (Een bos absorbeert koolstofdioxide door fotosynthese en geeft koolstofdioxide af tijdens de ademhaling door planten, dieren en reducenten. Naarmate een bos ouder wordt en ouder wordt, groeien planten niet zo snel, en de snelheid waarmee koolstof wordt opgenomen, neemt af, waardoor het in de buurt komt van de snelheid waarmee koolstofdioxide vrijkomt door ademhaling.)

Misvatting: Leerlingen snappen niet dat biomassa (organische stof) wordt opgebouwd uit CO2.

A GOED (Planten nemen tijdens fotosynthese koolstofdioxide op en geven zuurstofgas af. De koolstofmoleculen worden omgezet van koolstofdioxide in organische vormen, en vele worden opgenomen in plantenweefsels, waardoor de massa van de plant toeneemt.)
B Leerlingen halen fotosynthese en dissimilatie door elkaar qua opname en uitstoot van CO2 en O2.
C Leerlingen denken dat gassen geen massa hebben/ niet organisch zijn en dus niets toevoegen aan het biomassa van de plant.

Misvatting: Leerlingen denken dat reducenten alles in de bodem achteraten, terwijl er ook CO2 ontsnapt aan de atmosfeer (na verrotting)

A Leerlingen denken dat verrotting zorgt voor meer materiaal / afbraakproducten
B GOED Verrotting is de dissimilatie van reducenten. Dissimilatie produceert CO2 en dat diffundeert van de bodem naar de atmosfeer.)
C Leerlingen denken dat alle afbraakproducten in de bodem blijven.

Misvatting: Leerlingen denken dat afvaleters bacteriën of schimmels zijn.

A GOED Afvaleters zetten organische stoffen om in organische stoffen. Reducenten breken organische stoffen af tot anorganische stoffen (mineralen).
B Leerlingen denken dat afvaleters en reducenten dezelfde organismen zijn.
C Leerlingen denken dat afvaleters reducenten zijn, maar reducenten zetten organische stoffen om in anorganische stoffen.

Misvatting: Leerlingen denken dat afvaleters reducenten zijn.

A Leerlingen denken dat afvaleters producenten zijn.
B GOED
C Leerlingen denken dat afvaleters reducenten zijn.

Misvatting: Leerlingen weten niet dat de producenten op het eerste trofische niveau staan.

A leerlingen denken dat het eerste stap van de keten bovenaan staat en dat dat de planteneters zijn
B De leerlingen denken dat de producenten bovenin de piramide staan (niveau 4), waardoor de planteneters met niveau 3 worden aangegeven
C GOED
D De leerlingen denken dat de piramide alleen over consumenten gaat

Misvatting: Leerlingen denken dat consumenten van de eerste orde ook het eerste trofische niveau zijn.

A Leerlingen denken dat de eerste orde betekent dat je bovenaan in de piramide staat.
B Leerlingen denken dat alleen vleeseters consumenten zijn en zien planteneters niet als consumenten
C GOED
D De leerlingen denken dat de orde verwijzing hetzelfde is als het trofische niveau.

Misvatting:leerlingen denken dat een piramide altijd een piramide vorm heeft.

A Leerlingen denken dat de soort met de grootste aantallen altijd onderaan staat.
B GOED
C Leerlingen denken dat het altijd een piramidevorm is.
D Leerlingen plaatsen het gras bovenaan in de piramide, omdat de voedselketen daarmee begint.

Misvatting: Leerlingen realiseren zich niet dat een biomassa piramide altijd een piramide vorm heeft.

A Leerlingen denken dat de grootste aantallen ook de grootste biomassa hebben.
B Leerlingen verwarren de piramide van biomassa en de piramide van aantallen.
C GOED
D Leerlingen werken van boven naar beneden en werken met aantallen en niet met biomassa.

Misvatting: Leerlingen denken dat predatoren en hun prooi op hetzelfde moment pieken.

A Leerlingen denken dat de predatoren en de prooien tegelijkertijd met veel aanwezig zullen zijn.
B GOED

Misvatting: Leerlingen begrijpen niet dat eiwitten en vetten gemaakt worden met mineralen uit de bodem en glucose uit fotosynthese.

A GOED. Ze gebruiken de insecten slechts voor mineralen / als stikstofbron
B Leerlingen denken dat de plant de insecten eet als voedselbron (en energierijke stoffen opneemt)
C Leerlingen denken dat het reducenten zijn omdat ze organische stoffen afbreken tot mineralen, maar reducenten zijn altijd micro-organismen

Bron afbeelding
Interessante kennis bron over voortgezette assimilatie

Misvatting: Leerlingen begrijpen de rol van planten in de kringloop van stoffen niet goed.

A Leerlingen denken dat alleen dieren eiwitten nodig hebben (voor spieropbouw etc)
B Leerlingen denken dat planten energierijke stoffen (voedsel) uit de bodem opnemen
C GOED

Tip: varieer deze vraag met de andere energierijke stoffen koolhydraten en vetten

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

Dit is een PowerPoint met diagnostische vragen bij het thema ademhaling.

Misvatting: Leerlingen verwarren de begrippen impuls en prikkel.

A Leerlingen denken dat prikkels inwendig voorkomen
B Leerlingen denken dat het algemene woord ‘signaal’ specifiek genoeg is
C GOED

Misvatting: Leerlingen verwarren de begrippen prikkel, impuls en neurotransmitters.

A GOED
B Leerlingen verwarren prikkel en impuls
C Leerlingen verwarren prikkels met neurotransmitters

Tip: voor de bovenbouw kun je ook intern milieu toevoegen in de antwoordopties en/of de bespreking

Misvatting: Leerlingen vinden het moeilijk de eerste stap van een reactieproces (van prikkel tot gedrag) te onderscheiden.

A GOED
B Leerlingen denken dat prikkels in de hersenen binnenkomen of beginnen
C Tsja, waarom zou een leerling dit in hemelsnaam kiezen? We horen het graag
D Leerlingen denken dat de gevoelszenuwcel de prikkel omzet

Tip: in de bovenbouw vwo kun je bespreken dat bij pijnpunten de uitlopers zowel zintuigcel als gevoelszenuwcel zijn

Misvatting: Leerlingen herkennen de richting van de impulsoverdracht niet / snappen niet hoe een synaps werkt.

A Leerlingen denken dat het cellichaam stoffen vormt
B Leerlingen halen de plek waar de stoffen vrijkomen door de war met waar die effect hebben
C GOED
D Leerlingen denken dat er pas verderop in de cel effect kan hebben

Misvatting: Leerlingen denken dat in een synaps door beide zijdes neurotransmitters worden afgegeven.

A Leerlingen weten niet dat de impulsoverdracht altijd richting het motorisch eindplaatje gaat
B GOED
C Leerlingen weten dat de impuls twee kanten op gaat, maar weet niet dat de impuls maar aan een kant doorgegeven wordt in de synaps

Misvatting: Leerlingen denken dat in een synaps door beide cellen/zijden neurotransmitters worden afgegeven.

A GOED
B Leerlingen weten niet goed hoe de richting van een synaps werkt
C Leerlingen denken dat beide zijden van de synaps neurotransmitters afgeven

Misvatting: Leerlingen denken dat de impuls maar in één richting door een zenuwcel kan gaan

A Leerlingen denken dat de impuls enkel naar het cellichaam gaat
B Leerlingen denken dat de impuls enkel van het cellichaam af gaat
C GOED
D Leerlingen denken dat de impuls alleen kan beginnen aan het begin of eind van een zenuwcel

Bron afbeelding

Misvatting: Leerlingen denken dat de impuls maar in één richting door een zenuwcel kan gaan. Leerlingen herkennen de richting van de impulsoverdracht niet / snappen niet hoe een synaps werkt.

A Leerlingen denken dat de impuls alleen richting synaps gaat
B Leerlingen denken dat de impuls alleen richting receptor gaat
C GOED
D Leerlingen denken dat de impuls altijd over een synaps kan worden doorgegeven

Misvatting: Leerlingen verwarren de functies van het ruggenmerg en de wervelkolom.

A Leerlingen denken dat het ruggenmerg hetzelfde is als de wervelkolom
B Leerlingen denken dat het ruggenmerg hetzelfde is als de wervelkolom
C GOED

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0

Deze PowerPoint bevat diagnostische vragen bij het thema evolutie.

Misvatting: Leerlingen denken dat individuen zich in de evolutie gericht aan hun omgeving aanpassen i.p.v. dat er selectie op bestaande variatie plaatsvindt (waaronder toevallige mutaties)

A Leerlingen denken dat mutaties gericht ontstaan door de omstandigheden
B GOED
C Leerlingen denken dat een individu het genotype kan aanpassen indien nodig

Misvatting: Dat individuen zich in de evolutie aan hun omgeving aanpassen
2e misvatting: dat evolutie-veranderingen gerichte/gestuurde veranderingen zijn

A Leerlingen denken dat de omgeving gerichte mutaties veroorzaakt
B Een gen wat er nog niet is, kan ook niet aangezet worden.
C GOED
D Misvatting dat individuen zich aanpassen. Dit antwoord zou goed kunnen zijn als leerlingen de stappen ervoor ook allemaal beredeneren. Belangrijk om de antwoorden na te bespreken

Misvatting: Verkeerd begrip van ‘fittest’ als ‘sterkste’, ‘snelste’ of ‘fitste’

A Leerlingen denken dat “fittest” de fitste is
B GOED
C Leerlingen denken dat “fittest” de sterkste is
D Leerlingen denken dat “fittest” de snelste is

Misvatting: Leerlingen vergeten vaak te denken aan voortplantingssucces bij het begrip van ‘fittest’

A GOED
B De kans is klein dat een oude leeuw nog meer nakomelingen krijgt dan een jongere leeuw. (Deze heeft nog wel een kans om meerdere nakomelingen te krijgen)
C Leerlingen denken dat “fittest” gaat over sterk zijn
D Leerlingen denken dat “fittest” gaat over sterk zijn

Misvatting: Leerlingen denken dat bacteriën meteen als groep resistent worden. Leerlingen denken dat evolutie direct via grote aantallen organismen verloopt.

A GOED
B Leerlingen denken dat een aanpassing direct wordt overgenomen door de hele populatie. Zij missen de stap dat dit via selectie verder moet verspreiden door de populatie.
C Leerlingen kennen het begrip levensgemeenschap niet goed
D Leerlingen denken dat bacteriën ‘vanzelf’ resistent worden door het gebruik van antibiotica – het is als het ware een eigenschap van bacteriën om dat te doen.

De vragen en toelichtingen vallen onder een CC BY-SA 4.0 licentie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0